Apakah on-the-fly Projection??

Mungkin anda pernah dengar word ni.. on-the-fly projection?? Tapi fahamkah anda konsep on-the-fly projection ni? OK.. dlm bahasa mudahnya, on-the-fly projection ni bermaksud keupayaan sesuatu software GIS tu memaparkan (overlay) layer-layer dalam sistem koordinat yg berbeza tanpa perlu mengubah sistem koordinat asal layer tersebut.  Contohnya, katakan anda sedang memaparkan data worldmap dalam sistem WGS84 dan anda ingin overlay data MRSO anda di atas data worldmap tu. Sekiranya software yang anda gunakan support on-the-fly projection, anda tak perlu pening-pening nak tukar data MRSO  tu kepada WGS84, tapi anda boleh direct overlay data tu di atas data WGS84. Itulah kelebihan on-the-fly projection.

on-the-fly projection membolehkan data berbeza sistem koordinat
dipapar tanpa perlu mengubah sistem koordinat pada data

Sekiranya software yang anda gunakan tak support on-the-fly projection, anda perlu seragamkan dulu data-data yang nak dioverlay kepada satu sistem koordinat yang sama. Contohnya dalam kes overlay MRSO kepada WGS84 tadi, anda perlu project data anda dari MRSO kepada WGS84 ataupun anda project data worldmap WGS84 tu kepada MRSO.. objektifnya untuk mendapatkan sistem koordinat yang sama untuk semua layer sebelum dioverlaykan.. tapi ni semua tak perlu anda lakukan kalau menggunakan konsep on-the-fly projection.

Tanpa on-the-fly projection, sistem koordinat antara data perlu
diseragamkan untuk overlay

OK.. clear dah konsep on-the-fly projection? Sekarang saya akan terangkan pula bagaimana ArcGIS handle on-the-fly projection ni. Untuk software lain saya kurang arif camne. Cuba lihat flow step gambar di bawah ni :-

Penerangan gambar :-

1. Start new ArcMap document
2. Contoh data pertama yang dimasukkan ke dalam ArcMap ialah data MRSO
3. ArcMap akan automatik set dataframe sebagai MRSO (mengikut setting coord system data yang mula2 dimasukkan)
4. Proses on-the-fly projection akan berlaku sekiranya data seterusnya dimasukkan mempunyai koordinat sistem yang berbeza dgn setting sistem koordinat dataframe.

Dalam ArcGIS Desktop, on-the-fly projection ni berlaku apabila anda view data anda dalam ArcMap. Sekiranya data yang dimasukkan berlainan sistem koordinat dengan sistem koordinat dataframe, ArcMap akan automatik lakukan on-the-fly projection untuk membolehkan data2 ni dioverlay. Seperti contoh gambarajah di atas, data yang mula2 dimasukkan adalah MRSO, bermaksud setting sistem koordinat DataFrame Arcmap automatik akan menjadi MRSO. Jadi, sebarang analisis yang anda lakukan, cthnya pengiraan keluasan, jarak dll semuanya adalah di dalam MRSO meter. Sekiranya next data yang anda masukkan mempunyai sistem koordinat berbeza, cth Cassini, GDM, WGS84, data-data ni akan diconvert secara on-the-fly untuk tujuan paparan supaya boleh fit dengan data MRSO tu. Tapi sebenarnya data tu masih lagi dalam projection asal Cassini, GDM, WGS84 dll. Jangan silap faham, ArcMap tak ubah pun sistem koordinat data tu, dia cuma convert on-the-fly supaya data tu boleh dioverlay dan fit ke dalam extent MRSO tadi.

Itulah sebenarnya kelebihan konsep on-the-fly projection ni. Maksudnya anda dah save 1 step bila nak overlay data yang berbeza koordinat sistem, tak perlu run command PROJECT untuk seragamkan dan tukar sistem koordinat, semua proses tu software yang handle. Tapi sebenarnya ada syarat untuk membolehkan on-the-fly projection ni berlaku. Syaratnya, kesemua data layer anda tu mestilah anda define sistem koordinat dia dengan betul, tak boleh ada kes data yang Unknown Coordinate System.

Macamana pula data kita boleh jadi Unknown Coordinate System? Kes ni selalunya berlaku selepas proses data convertion.. contoh dari AutoCAD, MapInfo ataupun mungkin data yang kita perolehi dari sumber2 yang kita kurang jelas bagaimana data tu dibina. Macamana pula nak tau samada data anda tu Unknown Coordinate System atau tak? Anda boleh lakukan seperti step kat bawah ni untuk semak :-

Penerangan gambar :-

1. Right click layer yang anda nak check dalam Catalog
2. Pilih Properties
3. Klik tab XY Coordinate System
4. Semak kat ruangan Current Coordinate System. Kalau dia tulis <Unknown> tu, maknanya anda kena set le kepada coordinate system yang sepatutnya.

OK, apa akan jadi kalau anda overlay data yang mempunyai sistem koordinat yang berbeza, tapi kedua-duanya atau salah satu darinya mempunyai Unknown Coordinate System. Data anda takkan boleh fit antara satu sama lain, kemungkinan lari terlalu jauh,.. seperti contoh di bawah ni.. dimana saya overlay data WGS84 dan MRSO, tetapi dalam kes ni, data MRSO ni adalah Unknown.

Data berbeza sistem koordinat terletak pada posisi berbeza bila
overlay sekiranya terdapat data yang Unknown Coordinat System

Anda akan dapati data worldmap WGS84 tu jadi terlalu kecil kalau dibandingkan dengan data MRSO bila kita overlay dan kedudukannya lari terlalu jauh. Kenapa boleh jadi begitu?? Logiknya sebab julat koordinat WGS84 terlalu kecil (-180 < X < 180) kalau dibandingkan dengan julat koordinat MRSO.

Cuba lihat julat koordinat X untuk sistem koordinat WGS84 area Semenanjung di bawah ni :-

Sekarang lihat pula julat koordinat X MRSO area Semenanjung :-

So, anda dah nampak kan perbezaan julat koordinat X yang ketara antara sistem WGS84 dan MRSO untuk area Semenanjung. Jadi secara logiknya kalau ruang koordinat ni kita letakkan dalam ruang posisi paksi XY, memang kedudukannya akan jauh lari seperti gambaran di bawah ni.

Gambaran perbandingan julat koordinat X antara
sistem koordinat WGS84 dan MRSO

Tapi macamana pula kadangkala bila kita overlay, walaupun julat koordinatnya jauh berbeza, disebabkan sistem koordinat berbeza,.. tapi kedua2 data tu boleh fit, walaupun secara logiknya takkan boleh fit pada kedudukan yang sama? Jawapannya disebabkan on-the-fly projection tu ler... tapi dengan bersyarat data tak boleh ada Unknown Coordinate System.. mesti properly define menggunakan source koordinat sepatutnya.

So dah faham kan konsep on-the-fly projection??